ZƏİF XARAKTERİN XÜSUSİYYƏTİ: EQOİZM
Həyatını eqoistcəsinə yaşayan və Allah'ın ona bəxş etdiyi nemətləri insanlarla paylaşmayan şəxslər dünyada çətinliklərlə üzləşirlər. Allah Quranda "Həqiqətən, insan kəmhövsələ yaradılmışdır. Ona bir pislik toxunduqda özündən çıxır, bir xeyir nəsib olduqda isə xəsislik edir." (Məaric surəsi, 19-21) ayələri ilə insanların nəfsindəki bu zəifliyi xəbər verir.

İnsanlar çox tez eqoist ehtiraslara qapılırlar, hər fürsətdə özlərini ön plana çıxarmağa, mənfəətlərini qorumağa və hər kəsdən çox sevilməyə çalışırlar. Əgər Allah qorxusu ilə birlikdə gözəl iradə göstərməsə, nəfsi insanı 'yalnız məni sevsinlər, tərifləsinlər, təqdir etsinlər' kimi eqoist təlqinlər verir. Bu əxlaqa sahib insanlar başqalarının rahatlığını, hüzurunu və xoşbəxtliyini həmişə ikinci plana atırlar. 'Əvvəlcə onların rahatlığı təmin edilsin, mənfəətləri düşünülsün, başqaları xoşbəxt olsun, mən də onlara baxıb zövq alım' kimi fikirlərlərlə deyil, həmişə 'nə olarsa olsun, əvvəl mən' düşüncəsi ilə hərəkət edirlər. İman gətirənlər isə nəfslərindəki bu ehtirasa qalib gəlib Allah'ın razı olduğu əxlaqı yaşayırlar.
Ancaq bəzi insanlar 'onsuz da dinin bəzi hökmlərini yerinə yetirirəm, biraz da öz mənfəətlərimi güdməyimin nəyi yanlışdır?' kimi səhv düşüncəyə qapılırlar.Hətta insanın öz mənfəətlərini güdməsini 'həyatın reallığı' kimi qəbul edirlər. Yəni Qurana görə bunun yanlış olduğunu anlasalar da, şüuraltlarında həyatda sağ qala bilmək üçün əvvəlcə öz mənfəətlərini güdməli olduqlarını düşünürlər. Əks təqdirdə, öz mənfəətlərini heç kimin güdməyəcəyini, alçaldılacaqlarını və zərərə məruz qalacaqlarını zənn edirlər. Bundan başqa, hər kəs eyni əxlaqı göstərdiyi təqdirdə yalnız özünün fədakar davranmasını ağılsızlıq hesab edirlər. Bu düşüncələrinə görə də, fədakar və incə düşüncəli olmaq üçün nəfslərini tərbiyə etmirlər. Halbuki, insanın mənfəətlərini qoruya biləcək tək güc Allah'dır. İnsan eqoist davranarsa, özü üçün mənfəət də əldə edə bilməz. Allah bu vəziyyəti ayədə belə açıqlayır:
“Əgər Allah sənə bir zərər toxundursa, bunu Ondan başqa heç kəs aradan qaldıra bilməz. Əgər sənə bir xeyir diləsə, heç kəs Onun lütfünün qarşısını ala bilməz. O, bunu Öz qullarından istədiyinə nəsib edər. O, Bağışlayandır, Rəhmlidir. ” (Yunus surəsi, 107)
|